A traxedia do Santa Isabel

 

 

O 2 de xaneiro de 1921 produciuse unha catastrofe que marcaría a historia da illa de Sálvora para o resto da historia, este acontecemento sería o naufraxio do Santa Isabel, buque o cal transpòrtaba a máis de 200 persoas das cales só sobrevivirían 50.

O fin de este vapor era recoller a todas as persoas as cales querían emigrar as Américas, levalas a Fernando Poo (Cádiz) onde collerían outro barco que os levaría ao outro continente.

Todo iba vento en popa, o único pero era o temporal que aquel 1 de xaneiro ameazaba as costas galegas,  para solucionar isto o capitán propuxo apurar a viaxe e refuxiarse do forte temporal na ría da Arousa, onde tería que parar en Vilagarcía. A esto impuxeronse os baixos de Sálvora, que cando o capitán se quixo dar conta xa era demasiado tarde, todo apuntaba a que ían bater contra as rochas de Sálvora e así foi, como curiosidade, antes de perder as comunicacións co centro de mandos dende o vapor quixeron mandar unha mensaxe de axuda, pero so puideron decir "estamos en salv..." polo cal as persoas que recibiron a mensaxe confundirona con "estamos a salvo".

Logo diso comezaron a botar os botes de salvamento o cal sería aínda peor xa que irían directos aos baixos das rochas matando así as persoas que ían neles .

Xa de madrugada o torreiro enterouse dos gritos coa axuda de seu can, e ao ver aquela situación procedeu a avisar as persoas que permaneceron na illa, que por desgracia moitos a habían abandonado para pasar o aninovo nas parroquias de Aguiño ou Carreira.

Unha vez avisados os habitantes da illa, organizaronse de xeito que, algúns homes viaxarían a Ribeira a buscar reforzos, pero as chamadas Heroínas de Sálvora, sen permiso colleron as dornas pequenas e levaronas ata a zona do naufraxio para axudar.

Resume cronolóxico sobre a historia de Sálvora

 Sálvora é unha illa do océano Atlántico, que se atopa na bocana da ría de Arousa, Galicia, España. Separada de terra firme por unha distancia duns 3 km polo norte. Ocupa unha superficie de cerca de 190 ha, e ten unha cota máxima de 71 metros (As Gralleiras). Casi todo o perímetro da illa e zona rochosa, a excepción de tres praias de branca e fina area. Dende 2001 está integrada no parque nacional das Illas Atlánticas de Galicia, e a pesar de ser bastante descoñecida, podemos sacar moita información da súa historia:

 

• 812- Alfonso II o Casto, dona a corticela de Santiago a illa de Sálvora para o sustento dos seus monxes.
  

• 899-Alonso III o magno, cede a illa a santa igrexa Compostelana    
• 910- Ordoño II dona Sálvora ao Santo Hospital da Igrexa
  
• 1120- Naves sarracenas ocupan Sálvora, que e recuperada por barcos de Iria Flavia e os do arcebispo Gelmírez                                                                 
  

•    1552- Creación do vínculo e Morgado de Goyanes, Illa de Sálvora e Carreira

•    1779-O comerciante Jerónimo Hijosa instala en Sálvora unha fábrica de peixe e salazón de peixe

•  1789- Vicente Caamaño obtén unha Real Cédula para establecer unha almadraba de peixe
•  1790- Inicio dos xuízos entre los vecinos de Carreira encabezados polo cura Manuel Acuña, habitante de San Paio, e Vicente Caamaño, pola titularidade da illa, e incorporación de la igrexa ao xuízo sobre a propiedade
• 1820- Matrimonio de Isabel de Mariño y de Acuña, que acerca como dote matrimonial la isla de salvora

• 1852- Constrúese o primeiro faro en Sálvora
• 1904- o estado apropiase de Sálvora por necesidade de defensa nacional
• 1921- Naufraxio do Santa Isabel 

• 1921- En Diciembre inaugurase o novo faro de Sálvora
• 1954- O ministerio do exército abandona Sálvora; Iniciandose o proceso da illa por los Otero
• 1954- Reformase el faro
• 1958- Inscribese Sálvora ao nome da familia Otero Goyanes
• 1970- Abandonan la illa os últimos habitantes de Sálvora

• 1997-Os últimos habitantes estables de Sálvora, os torreiros, abandonan o faro ao producirse a total automatización do sistema de sinales
  
• 2002- O 1 de Xullo Sálvora incorporase ao Parque Nacional das illas Atlánticas
• 2007- A familia dos Goyanes vende Sálvora a Caixa Galicia e o estado exerce o dereito de pasalo a titularidade pública
  

• Sálvora, Noro e Vionta pasan a ser da Xunta de Galicia

 

Quenes foron as heroínas de Sálvora

María Fernández Oujo, Cipriana Crujeiras, Cipriana Oujo Maneiro e Josefa Parada, foron as protagonistas desta historia que, xogandose a súa vida decidiron salvarlle a vida a moitas persoas aquela noite do 1 de xaneiro de 1921 na illa de Sálvora no naufraxio do Santa Isabel.

Eran tres barcas, mais coñecidas como dornas, as que saíron na axuda dos náufragos, unha desprazaríase a ribeira para buscar reforzos, noutra iban tres mariñeiros os cales se desprazaron dando toda a volta á illa, as heroínas vendo a lentitude do salvamento decidiron coller outra dorna e desprazarse pola ruta máis complicada e rápida para chegar ao naufraxio, correndo o risco de bater contra as rochas debido ao forte vento daquela noite, dise que salvaron entre 20-50 persoas aquela noite. Por desgracia aquela noite morreron 213 persoas pero puderon haber sido moitas mais sen a axuda das heroínas de Sálvora. A pesar de ter recoñecementos na época, elas nunca se consideraron heroínas,e mais ala diso esta historia considerase unha gran descoñecida, posto que pouca xente se acorda deste suceso ou sequera oeu falar del, a día de hoxe as heroínas tiveron en 2014 o maior recoñecemento, o cal foi que o colexio da parroquia de Aguiño se pasase a chamar CEIP Heroínas de Sálvora. En 2020 saiu tamen unha pelicula basada na traxedia pero distorsionando moito o que realmente acontece.